گیربکس چیست؛ هر آنچه درباره جعبهدنده بایددانست
خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید: هر خودرو برای حرکت نیاز به دو عامل اصلی دارد: یک منبع تولید کننده نیرو و یک سیستم انتقال نیرو. در خودروها، موتور یا پیشرانه منبع تولید کننده نیرو است و سیستم انتقال نیرو متشکل از قطعات مختلف است که با هم نیرو را به صورت پیوسته انتقال میدهند. برای انتقال نیرو تولید شده توسط موتور به چرخها، سه بخش اصلی وجود دارند که شامل کلاچ، جعبه دنده و دیفرانسیل هستند. در این میان، جعبه دنده یا گیربکس اهمیت ویژهای دارد.
اهمیت گیربکس معادل با موتور یا منبع تولید کننده نیرو در خودرو است. نگهداری و تعمیرات آن نیاز به تخصص دارد و حفظ سلامت آن باید در اولویتهای نگهداری صحیح از خودرو باشد.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
گیربکس چیست و چه وظایفی دارد؟
موتور خودرو باید توانایی انتقال گشتاور مطابق با نیاز خودرو به چرخها را داشته باشد. وظیفه کنترل و تنظیم این توانایی با گیربکس یا جعبه دنده خودرو است. در واقع، گیربکس به راننده اجازه می دهد خودرو را با سرعتهای مختلف در شرایط مختلف کنترل کند. اهمیت این بخش از این جهت است که هر موتوری توانایی تولید مشخصی از توان و گشتاور را دارد. اما با استفاده از گیربکس، بدون افزایش دور موتور و گشتاور، میتوان به راحتی سرعت مطلوب را دستیابی کرد. علاوه بر این وظیفه اصلی، گیربکس وظایف دیگری را نیز با اهمیت متفاوت انجام میدهد، از جمله:
پیشگیری از سرعتهای ناخواسته: با کمک گیربکس، خودرو در سراشیبیها یا شرایطی که ممکن است سرعت به تحت کنترل خارج شود، به طور کامل تحت کنترل راننده قرار میگیرد.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
تنظیم جهت حرکت خودرو: با کمک گیربکس، میتوان جهت حرکت خودرو را به جلو یا عقب کنترل کرد و به خودرو توانایی حرکت به سمت مخالف را داد.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
کارکرد به حالت بیحرکت موتور: گاهی اوقات لازم است که موتور در حالت فعال قرار داشته باشد اما حرکتی انجام نشود. با کمک گیربکس، میتوان انتقال نیروی موتور به چرخها را متوقف کرد و این امکان را فراهم کرد.
اجزا و قطعات گیربکس و چگونگی عملکرد آن
گیربکسها علاوه بر اهمیت بالایی که دارند، از قطعات متعددی تشکیل شدهاند. مهمترین بخش یک گیربکس، چرخدندههای آن هستند که در انواع و اشکال مختلف برای انواع گیربکس به کار میروند. در ساختمان گیربکس، تعداد زیادی چرخ دنده به هم متصل میشوند و هر یک باعث انتقال قدرت و گشتاور از موتور به چرخها میشوند. این چرخها نمایانگر دندههای مختلف (سرعت دنده) در دسته دنده درون کابینه هستند.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
این چرخ دندهها در تمام گیربکسها وجود دارند اما نوع و تعداد آنها متفاوت است. برای تصور بهتر از چرخدندهها در یک گیربکس، به وسایل حمل و نقل چهارچرخه دندهای فکر کنید که احتمالاً آنها را دیدهاید. قطعات دیگر سیستم گیربکس که کمتر اهمیت دارند شامل:
-
پوسته گیربکس
این بخش از جنس چدن ریختهگری است که چرخدندهها، رولمانهای گیربکس و محورها را در خود جای داده است.
-
شافت ورودی یا محور کلاچ
این شافت به عنوان محور انتقال گیربکس محسوب میشود، به شکل یکپارچه با یک چرخدنده در بخش ورودی پوسته گیربکس ارتباط دارد و از طریق کلاچ به موتور خودرو متصل شده است.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
شافت واسط یا محور زیر
این شافت وظیفه انتقال گشتاور از محور انتقال به محور متحرک را بر عهده دارد. بر روی این شافت چرخ دندههایی وجود دارد که با آن یکپارچهاند. چرخ دنده ابتدایی این شافت با چرخدندهی محور انتقال در تعامل است و سرعت ورودی تولید شده توسط موتور را بدون تغییر در مقدار آن به سمت شافت خروجی انتقال میدهد. اندازههای مختلفی برای چرخدندهها بر روی این شافت وجود دارند.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
شافت خروجی یا محور اصلی
این شافت از طریق چرخدندهها و رولمانها با محور واسط در تعامل است و نیروی تبدیل شده در جعبه دنده را به سمت گاردان منتقل میکند.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
در یک دنده نواری، در محور For بازو خطی دنده دنده اعوجاج دارد. این بخش خود اما چرخ دندههای مختلفی را بر روی خود دارد، اما اینها به صورت تک تک نیستند. در حقیقت، این چرخ دندهها دارای قطرهای مختلفی هستند و با استفاده از رولبرینگها به آن محور متصل شده اند و حرکت چرخ دندهها ناشی از درگیر شدن آنها با چرخ دندههای شفت واسط امکانپذیر میشود.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
یایاقان یا رولبرینگ گیربکس
این مولفه که همچنین به عنوان دندههماهنگکننده شناخته میشود، در لایه درونی دندهدار قرار دارد و با حرکت کششی به سمت دنده دندهای که مورد نظر است میرود و با آن ترکیب میشود و باعث فعالیت آن میشود.
-
سرج دنده
این قسمت بیرونیترین قسمت سیستم گیربکس است. دسته زدنده که در برخی از خودروهای با گیربکس خودکار به طور کامل حذف شده است، معمولاً مسیری H شکل دارد که برای تغییر دندههای مختلف در جعبه دنده طی میشود. کنترل این دسته میتواند به صورت خودکار باشد یا در دست راننده قرار بگیرد.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
میل فرم وضع
میل فرمدار رابط بین سرج دنده و وضع است و با حرکت سرج دنده، واقعاً میل فرم را حرکت می دهد. کارایی این میل فلزی بستگی به نوع گیربکس دارد و مکانیزم آن میتواند دستی، الکترونیکی، هوایی و یا هیدرولیکی باشد. امروزه بیشتر ما به مکانیزم دستی و الکترونیکی آن شاهد هستیم. در حالت دستی، با حرکت دست راننده همراه است. به علاوه، تعداد میل فرم با تعداد دندهها تغییر میکند. برای مثال، در یک جعبه دنده 4 دنده، 3 میل فرم داریم. در مکانیزم الکترومغناطیسی، حرکت میل فرم بر اساس روابط الکترومغناطیسی و ارتباط مگنتهای آن با هستهها و سیم پیچها در جعبه دنده موجب حرکت آن میشود.
-
وضع
یک قطعه خمیده و و فلزی است که به انتهای میل فرم متصل است. نیروی وارده بر میل فرم توسط سرج دنده به آن منتقل شده و حرکت آن را فراهم میکند. حرکت وضع همچنین سرج دنده را درگیر می کند و از طریق آن دنده مورد نظر فعال شده و سرعت خودرو تنظیم میشود. به ازای هر میل فرم یک وضع در گیربکس وجود دارد.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
سرج دنده
قطعهای است که از دو سمت شیار دارد و در یک سمت میل فرم در یکی از این شیارها قرار میگیرد و حرکت آن را ایجاد میکند، و در سمت دیگر در جعبه دنده برنجی و رولبرینگ در شیار دیگر آن قرار میگیرد و دنده انتخاب شده وارد مدار میشود. سرج روی قطعهای که به عنوان توپی شناخته می شود حرکت میکند.خرید گیربکس سوناتا lfهیبرید
-
دنده برنجی
برای درگیر کردن دندههای سرج و رولبرینگهای گیربکس و انجام بهترین و سریعترین درگیری از دنده برنجی استفاده میشود که بین این دو قطعه قرار میگیرد. دنده برنجی که از جسم فلزی و حلقهای تشکیل شده است، حلقهای از دندانهها دور خود دارد و به دلیل اصطکاک بیشتر با رولبرینگها به سرعت بیشتر با این قطعه چفت میشود. همچنین به جانب رولبرینگها، نیروهای دورانی و محوری وارد آورده به آنها را کاهش میدهد.
-
کاسه نمد یا عایق نشت
این باعث میشود که رولبرینگها و روغن درونی آنها در برابر نفوذ ذرات گرد و غبار محافظت شوند.